چشم انداز سهام ایالات متحده

FTSE100 : ادامه افزایش ضررهای بازار سهام

شاخص FTSE 100 در روز سه‌شنبه ضررهای خود را افزایش داد و به دلیل نگرانی‌های فزاینده در مورد رکود اقتصادی، تقریباً 1 درصد کاهش یافت.

بانک مرکزی انگلیس در آخرین گزارش ثبات مالی خود هشدار داد که قیمت کالاهای ضروری مانند غذا و انرژی در بریتانیا و در سطح جهان به شدت افزایش یافته است و چشم انداز رشد بدتر شده است.

همچنین، آخرین داده ها نشان می دهد که ثبت نام خودرو در بریتانیا 24.3 درصد نسبت به سال قبل در ژوئن کاهش یافته است که بدترین ژوئن برای فروش در 26 سال گذشته است. در میان تک سهام، سهام Sainsbury's پس از گزارش کاهش 4 درصدی فروش چشم انداز سهام ایالات متحده پایه در سه ماهه اول، بیش از 2 درصد افزایش یافت. در همین حال، معامله‌گران PMI خوش‌بینانه خدمات چین و اخباری را که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده ممکن است در این هفته اعلام کند برخی از تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای مصرفی چینی را بازگرداند، هضم می‌کنند.

ثبت نام خودروهای جدید بریتانیا با 24.3 درصد کاهش سالانه به 140958 دستگاه در ژوئن 2022 رسید که ضعیف‌ترین عملکرد ژوئن از سال 1996 است، زیرا چالش‌های مداوم در عرضه قطعات، تشدید شده توسط محدودیت‌ها در چین، توانایی صنعت برای برآورده کردن تقاضا را مختل می‌کند. با این حال، خودروهای برقی با باتری با افزایش 14.6 درصدی، به روند رشد خود ادامه دادند، زیرا سهم بازار به 16.1 درصد رسید که نسبت به 10.7 درصد در سال قبل با کاهش مواجه شده است.

مایک هاوز، رئیس SMMT، "با توجه به اینکه رانندگان با افزایش هزینه سوخت مواجه هستند، تغییر به یک خودروی الکتریکی بیش از پیش منطقی می شود و صنعت سخت تلاش می کند تا عرضه را بهبود بخشد و تحویل این فناوری های جدید را اولویت بندی کند."

از ابتدا امسسال تا به امروز، ثبت نام خودروهای جدید با 11.9 درصد کاهش به 802079 دستگاه رسیده است که ضعیف ترین عملکرد نیمه سال اول از سال 1992، تا سال 2020 است.

S&P Global/CIPS UK Services PMI در ژوئن سال 2022 از برآورد اولیه 53.4 به 54.3 افزایش یافت و از 53.4 در ماه قبل افزایش یافت. این بازگشت با افزایش شدید فعالیت های تجاری در طول ماه در بحبوحه افزایش هزینه های مصرف کننده برای سفر، اوقات فراغت و رویدادها تقویت شد. با این حال، شرکت های مورد بررسی به شرایط تقاضای کمتر مساعدتری اشاره کردند، زیرا کار جدید با کمترین سرعت در 16 ماه گذشته رشد کرد، علی رغم فروش صادراتی قوی. در همین حال، داده‌های ژوئن حاکی از ادامه اشتغال‌زایی در بخش خدمات است، اگرچه شرکت‌ها مشکلاتی را در جذب و حفظ کارمندان ذکر کردند. از نظر قیمت، افزایش هزینه‌های انرژی، سوخت و دستمزد کارکنان، تورم هزینه‌ها را نزدیک به رکوردهایی که در ماه گذشته ثبت شده بود، همراه کرد و شرکت‌ها نیز به‌طور قابل‌توجهی قیمت‌ها را افزایش دادند. با نگاه به آینده، اعتماد کسب و کار در این بخش به کمترین میزان خود از ماه می سال 2020 در میان افزایش خطرات رکود، تقاضای کمتر و تورم بالا کاهش یافت.

بازدهی 10 ساله Gilt بریتانیا به زیر مرز 2.2 درصد رسید و به پایین ترین سطح یک ماهه 2.1 درصدی رسید که در اوایل ژوئیه رسید، زیرا تشدید نگرانی ها از رکود باعث شد سرمایه گذاران به دنبال ایمنی اوراق قرضه دولتی باشند.

داده‌های تازه PMI نشان داد که حجم تجارت جدید به پایین‌ترین حد در 16 ماه گذشته رسیده است و نگرانی‌ها از کاهش تقاضا در اقتصاد بریتانیا را تشدید می‌کند، زیرا BoE به مسیر کاهش نرخ خود ادامه می‌دهد. اولین انقباض در سرمایه گذاری تجاری بریتانیا در یک سال گذشته نیز به نشانه های کاهش رشد اقتصادی افزود. اقتصاد بریتانیا در آوریل 0.3 درصد و در ماه مارس 0.1 درصد کاهش یافت، در حالی که تورم در ماه می به بالاترین حد خود در 40 سال اخیر یعنی 9.1 درصد افزایش یافت. از نظر سیاست پولی، BoE از دسامبر، زمانی که اولین بانک مرکزی بزرگی بود که پس از همه‌گیری کووید-19 نرخ‌ها را افزایش داد که تا کنون پنج بار نرخ‌ها را افزایش داده است.

با بررسی وضعیت جامع در تایم فریم هفتگی کاملا این موضوع که در سال 2022 بازار سهام انگلستان نیز در رکود به سر می برد کاملا مشهود است.

پس از کاهش ابتدایی در سه ماهه اول امسال ، بازار پس از حمایت در محدوده مهم 6825 - 6750 ، دوباره در محدوده بالایی ایجاد شده امسال یعنی 7620 - 7700 از مقاومت شکست خورد و فروکش کرد.

مومنتوم در چند هفته گذشته وارد فاز نزولی شده که افزایش انرژی جنبشی فروشندگان در میان مدت را به خوبی نشان می دهد.

اُفت بیش از ۴۰ درصدی سهام مدرنا و فایزر

با فروکش شدن موج کووید اومیکرون در ایالات متحده، سهام مدرنا، فایزر سقوط کرده است و شرکت فایزر چشم انداز درآمد 2022 را با وجود فروش قوی واکسن کووید و ضد ویروس در سه ماهه اول کاهش داده است.

با فروکش شدن موج کووید اومیکرون در ایالات متحده، سهام مدرنا، فایزر سقوط کرده است و شرکت فایزر چشم انداز درآمد 2022 را با وجود فروش قوی واکسن کووید و ضد ویروس در سه ماهه اول کاهش داده است.

به گزارش رجانیوز، رادیو اس بی سی استرالیا در گزارشی اذعان داشته است که در بازار سهام آمریکا شرکت فایزر 15 درصد، بیونتک 35 درصد و مدرنا بیش از 40 درصد سقوط داشته است.

این رسانه با اشاره به دلیل افت کمتر سهام شرکت فایزر به دلیل تولید قرص ضد ویروسی پاکسلویید پیش بینی کرده که عدم استقبال از واکسن به فایزر به قرص های آن نیز رسیده و مجددا سهام این شرکت افت خواهد داشت.

گفتنی است شبکه سی ان بی سی نیز در ماه های گذشته به این مسئله اذعان داشته و بیان کرده بود «با فروکش شدن موج کووید اومیکرون در ایالات متحده، سهام مدرنا، فایزر سقوط کرده است» این شبکه در گزارش دیگری نیز مدعی شده است که شرکت فایزر چشم انداز درآمد 2022 را با وجود فروش قوی واکسن کووید و ضد ویروس در سه ماهه اول کاهش داده است.

با این تفاسیر به نظر می رسد شرکت های بزرگ جهانی تولید کننده واکسن به دلیل ثبات نسبی وضعیت ویروس کرونا در جهان با افت عمده ارزش سهام مواجه شده اند.

گزارش رسانه های مختلف جهانی حاکی از آن است که این رویه کاهش ارزش سهام شرکت های تولید کننده واکسن همچنان ادامه خواهد داشت.

دوشنبه سياه در بازارهای سهام اروپا

زلزله ای که دوشنبه ۲۱ ژانويه بازار های سهام اروپا را به لرزه در آورد، از تحقق پيش بينی های بدبينانه درباره وضعيت اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۸ و چشم انداز نگرانی آور آن خبر می دهد.

از حملات تروريستی يازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ ميلادی عليه آمريکا تا امروز، پر آوازه ترين مراکز مالی اروپا هرگز سقوط هايی چنين تلخ را تجربه نکرده بودند.

در صفحه نخست رسانه های اقتصادی بامداد روز ۲۲ ژانويه در اروپا عنوان «دوشنبه سياه» يا عناوينی مشابه، با حروف درشت نقش بسته است.

شاخص های سهام در لندن، پاريس، فرانکفورت و مادريد بين ۵.۵ تا نزديک به ۸ در صد فرو ريختند و تنها در همين چهار بورس، طی يک روز، حدود ۳۰۰ ميليارد دلار ارزش سهام بر باد رفت.

عامل اصلی فروريزی بزرگ سهام، نگرانی از اوضاع اقتصادی آمريکا است. بانک های اين کشور با اعطای گسترده وام مسکن به خانواده هايی که توانايی باز پرداخت آن را ندارند، بحران مالی شديدی را به وجود آورده اند که دامنه آن از محدوده آمريکا بسی فراتر می رود.

پيش از فروريزی بازارهای سهام در اروپا، بورس های آسيايی از جمله توکيو، شانگهای و هنگ کنگ افت های سنگينی را از سر گذرانده بودند. بورس های کوچک تر نيز، از استانبول گرفته تا سائو پولو، از زمين لرزه مالی «دوشنبه سياه» در امان نماندند.

بازارهای سهام در ايالات متحده آمريکا، به مناسبت روز ياد بود مارتين لوتر کينگ، بسته بودند و گرايش آنها سه شنبه ۲۲ ژانويه معلوم خواهد شد.

عامل اصلی اين تکان بزرگ، نگرانی از اوضاع اقتصادی آمريکا است. بانک های اين کشور با اعطای گسترده وام مسکن به خانواده هايی که توانايی باز پرداخت آن را ندارند، بحران مالی شديدی را به وجود آورده اند که دامنه آن چشم انداز سهام ایالات متحده از محدوده آمريکا بسی فراتر می رود.

اين بحران، در پيوند با کاهش بهای مسکن در ايالات متحده و، همزمان با آن، بازگشت تورم و از نفس افتادن چرخ فعاليت اقتصادی در اين کشور، جرج بوش رييس جمهوری آمريکا را واداشت جمعه گذشته يک طرح ۱۴۰ ميليارد دلاری را برای به راه انداختن دوباره موتور رشد، به کشور پيشنهاد کند.

چنين پيدا است که بازار های مالی، هم در اروپا و هم در آسيا، به طرح رييس جمهوری آمريکا برای جلوگيری از فرو رفتن اقتصاد اين کشور در کام رکود باور ندارند.

سقوط شاخص های سهام به آن معنا است که سهامداران به چشم انداز نيرومندترين اقتصاد جهان بدبين هستند و از آن بيم دارند که با ضعف مصرف و سرمايه گذاری در آمريکا، همه کانون های اقتصادی جهان گرفتار رکود شوند.

ابعاد نجومی اقتصاد آمريکا، و به ويژه واردات هزار و ۹۰۰ ميليارد دلاری اين کشور، همراه با جايگاه دلار در اقتصاد جهانی و نفوذ بين المللی مراکز صنعتی و مالی ايالات متحده، سرنوشت بزرگ ترين قدرت اقتصادی زمين را با شمار زيادی از قدرت های بزرگ و کوچک جهان گره زده است.

قدرت اقتصادی چين به گونه ای چشمگير بر بازار آمريکا تکيه دارد و سلامت اقتصادی آلمان نيز، آشکارا، در گرو صادراتش به آمريکا است.

در اين شرايط، تحولات اقتصادی آمريکا لحظه به لحظه بر ديگر اقتصادها تاثير می گذارد.

دومينيک استراوس کان، مدير کل صندوق بين المللی پول، دوشنبه ۲۱ چشم انداز سهام ایالات متحده ژانويه در پاريس وضعيت مراکز مالی جهان را «جدی» توصيف کرد و گفت بازارهای جهان از مجموعه ابتکارهای جرج بوش برای بهبود اقتصاد آمريکا استقبال نکرده اند.

چنبن پيدا است که اقتصاد آمريکا در شرايط کنونی به سه ابتکار همزمان نياز دارد :

• پايين آوردن نرخ بهره به منظور تشويق مصرف و سرمايه گذاری؛
• پايين آوردن باز بيشتر نرخ برابری دلار در برابر ديگر ارزها برای افزايش صادرات آمريکا و کم شدن کسری موازنه اين کشور؛
• کاهش ماليات ها برای بالا بردن قدرت خريد آمريکايی ها.

با توجه به آنچه در بازارهای مالی جهان می گذرد، به نظر می رسد که جامعه اقتصادی بين المللی، ابتکار های روز جمعه جرج بوش را برای مقابله با بحران کافی تشخيص نداده است.

فریدون خاوند

فریدون خاوند، اقتصاددان، تحلیلگر اقتصادی و استاد اقتصاد پاریس فرانسه است.

۵ نکته که پیش از شروع بازار سهام باید بدانید؛ دوشنبه، 31 خرداد

ا مروز در بازار سهام مواردی از جمله ، افزایش ادغام و تملک در اروپا، واکنش مثبت اوراق قرضه فرانسوی به آخرین نتایج انتخابات ، ادامه صعود نفت خام با توجه به حفظ ابهامات در عرضه ایران ، تلاش سهام برای بهبود از یک هفته دشوار و سقوط بیت کوین به 32,000 دلار ،مورد توجه قرار می گیرد.

آنچه که پیش از شروع بازار در روز دوشنبه باید بدانید به شرح زیر می‌باشد:

1. نوسانات ادغام و تملک در اروپا

در پی نرخ بهره پایین ، نزدیکی سهام به سقف های قیمتی و رشد برخی از کسب و کار از زمان شیوع کرونا ،میزان ادغام و تملک جهانی در حال افزایش است. ایالات متحده تاکنون توجهات بازار های مالی را به خود جلب کرده است ، اما به نظر می رسد اروپا در کانون توجهات بعدی است.

در اوایل ماه جاری ، پلتفرم Refinitiv ، ارائه دهنده داده های مالی جهانی ، نشان داد که فعالیتهای ادغام و تملک جهانی برای سومین ماه متوالی در ماه مه(اردیبهشت) به بالاترین سطح خود رسید ، در حالی که ارزش کل معاملات در انتظار و بسته شده، از ژانویه (دی1399) تا مه به رکورد تاریخی 2.4 تریلیون دلار رسیده است.

به نظر می رسد این معاملات با پیشرفت سال ادامه داشته باشد ، شرکت خرده‌ فروشی ، موریسونس(LON: MRW) ، چهارمین فروشگاه بزرگ بریتانیایی ، در آخر هفته پیشنهاد نقدی 5.5 میلیارد پوندی (7.6 میلیارد دلار) شرکت سهام خصوصی ایالات متحده Clayton, Dubilier & Rice را رد کرد.

هیئت مدیره این شرکت عنوان کرد که این پیشنهاد “به طور قابل توجهی شرکت موریسونس و چشم انداز آینده آن را دست کم گرفته است”.

آخر هفته ، شرکت سرمایه گذار میلیاردر ویلیام آكمن (William Ackman)، شركت Pershing Square Tontine Holdings قراردادی را برای خرید 10٪ از شرکت موسیقی یونیورسال با حدود 4 میلیارد دلار امضا كرد.

شرکت موسیقی یونیورسال باهمکاری شرکت فرانسوی Vivendi (OTC: VIVHY) بخش‌های تجاری خود را به چشم انداز سهام ایالات متحده تجارت‌های جداگانه تقسیم کرد و انتظار می رود تا اواخر سپتامبر(اوایل مهر) در بورس یورونکست آمستردام لیست شود.

علاوه بر این ، سی‌ان‌ایچ اینداستریال (NYSE: CNHI) ، ابرشرکت صنایع سنگین ایتالیایی-آمریکایی روز دوشنبه عنوان کرد که با شرکت Raven (NASDAQ: RAVN) Industries Inc به توافق رسیده است تا در طی آن ، این شرکت را به ارزش 2.1 میلیارد دلار خریداری کند.

ماه گذشته ، کمپانی جان لینگ، شرکت ساخت‌وساز بریتانیایی ، در معامله ای به ارزش دو میلیارد پوند (2.8 میلیارد دلار) توافق کرد که توسط گروه سهام خصوصی KKR خریداری شود.

2. بازیابی سهام پس از هفته ای دشوار

سهام ایالات متحده پس از فروش هفته گذشته در پی تغییر رفتار ناگهانی فدرال رزرو، امروز دوشنبه بالاتر باز شد.

تا ساعت 6:30 صبح به وقت ET ، معاملات آتی داو جونز ، S&P 500 و Nasdaq 100 به ترتیب 0.6 درصد ، 0.5 درصد و 0.6 درصد صعود کردند.

هفته گذشته وال استریت پس از اقدامات اعضای کمیته فدرال بازار باز برای افزایش نرخ بهره زودتر از آنچه پیش از این انتظار میرفت، نزول کرد. جیم بولارد رئیس فدرال سنت لوئیس اظهار داشت که در واقع اواخر سال 2022(1402) شاهد افزایش نرخ بهره خواهیم بود.

سه شاخص اصلی بازار طی هفته گذشته ، blue-chip میانگین صنعتی داو جونز ، Nasdaq Composite و S&P 500 به ترتیب 3.5 درصد ، 1.9 درصد و 0.2 درصد کاهش یافتند.

روز سه شنبه اظهارات جروم اچ. پاول، رئیس فدرال رزرو مورد بررسی قرار خواهند داد. رئیس فدرال رزرو در مورد برنامه های وام اضطراری فدرال رزرو و سیاست های فعلی بانک درمقابل بحران ویروس کرونا ، گواهی خواهد داد .

3. جهش اوراق قرضه فرانسه پس از رکورد مشارکت پایین در انتخابات فرانسه

تصمیم هفته گذشته فدرال رزرو برای اتخاذ موضع ناگهانی خود به دلیل افزایش نرخ تورم ایالات متحده منجر به کاهش بازدهی اوراق قرضه بلند مدت در سراسر جهان شد ، اما اوراق قرضه در فرانسه پس از نتایج انتخابات منطقه ای آخر هفته افزایش یافتند .

تا ساعت 6:30 صبح به وقت ET ، اوراق 10 ساله OAT فرانسه پس از کاهش به 0.13٪ ، 0.145٪ افزایش یافت.

نتایج اولیه مرحله اول انتخابات منطقه ای در فرانسه از پیشتازی حزب راستگرای “جمهوریخواهان” و نامزدهای مورد حمایت آن حکایت دارد.

حزب راست افراطی “اتحاد ملی” به رهبری مارین لوپن که بنا به نظرسنجی ها بخت زیادی برای پیروزی در چند منطقه داشت در جایگاه دوم قرار گرفته است. رهبران حزب «اتحاد ملی» دلیل کسب نتیجه ضعیف تر از پیش بینی ها را عدم شرکت بسیاری از رای دهندگان در انتخابات دانسته اند.

در جریان رای گیری روز یکشنبه تنها حدود ۳۲ درصد از واجدان شرایط شرکت در انتخابات به پای صندوق های رای رفتند. به این ترتیب رکورد عدم مشارکت در انتخابات منطقه ای فرانسه شکسته شد.

شماری از نامزدهای احتمالی حزب راستگرای «جمهوریخواهان» در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در مرحله اول انتخابات منطقه ای در جایگاه نخست قرار گرفته اند. زاویه برتران و والری پکرس، دو تن از وزرای پیشین نیکولا سارکوزی، رئیس جمهوری اسبق هستند که در دو منطقه او دو فرانس و ایل دو فرانس در صدر قرار گرفته اند.

با این وجود نتایج حزب آقای مکرون بدتر از انتظارات بوده و در هیچ منطقه‌ای اکثریت را به دست نیاورد، که نشان از عدم حمایت منطقه‌ها از سیاست‌های این حزب است.

با نتایج این انتخابات، آقای مکرون بدون شک برای انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در آوریل ۲۰۲۲ (فروردین 1401) با چالشی جدی روبرو خواهد بود.

انتخابات منطقه‌ای فرانسه به علت شیوع ویروس کرونا ۳ ماه به تعویق افتاد و قرار است دور دوم آن در ۲۷ ژوئن (6 تیر) برگزار شود.

4. بیت کوین و چین

بیت کوین ، بزرگترین رمزارز بازار بر حسب ارزش بازاری ، بار دیگر تحت فشار قرار گرفت و با برخورد مداوم دولت چین با استخراج ارز دیجیتال ، روبرو است.

در ساعت 6:30 صبح به وقت ET ، با افت 6 درصدی در33161 دلار معامله می شود و از رکورد تاریخی خود در 65000 دلار در آوریل(فروردین) هر هفته دورتر می شود.

اقدامات سرکوبگرانه دولت چین در رابطه با استخراج بیت‌کوین به یون‌نان، چهارمین استان بزرگ چین از لحاظ استخراج بیت‌کوین هم رسید. مقامات استانی یون‌نان با صدور اطلاعیه‌ای دستور تحقیق در مورد ادعای استفاده غیرقانونی از نیروی برق برای استخراج بیت‌کوین را دادند. بر اساس گزارش روزنامه‌های استان، اداره انرژی قصد دارد برق کسانی را که بیت‌کوین استخراج می‌کنند قطع کند. همچنین مقامات چینی قصد دارند هرگونه استخراج بیت‌‌کوین در این استان را متوقف کنند.

علاوه بر این ، بانک کشاورزی چین (OTC: ACGBF) ، سومین چشم انداز سهام ایالات متحده بانک بزرگ کشور ، روز دوشنبه اعلام کرد که برای پیروی از قوانین بانک مرکزی ، مشتریان خود را از هر گونه خدمات ارز دیجیتال منع می کند.

طبق گفته های Alyssa Wisein ، تحلیلگر CoinQuora ،بیت کوین درحال حاضر روند نزولی را دنبال می کند و احتمالا به زیر 30,000 دلار کاهش ییابد.

5- رشد نفت خام پس از انتخاب رئیسی به عنوان رئیس جمهور منتخب ایران

قیمت نفت خام روز دوشنبه با توقف مذاکرات هسته ای ایران افزایش یافت و درپی آن از سرگیری صادرات نفت خام از ایران به بازار جهانی را به تأخیر افتاد.

تا ساعت 6:30 صبح به وقت ET ،هر بشکه نفت خام ایالات متحده با 0.6 درصد رشد در 71.72 دلار معامله می شود ، نفت برنت نیز با 0.6 درصد رشد به به 73.94 دلار افزایش یافت.

هر دو معیار امسال ، بیش از 40٪ از سال گذشته ،سود کردند ، زیرا برنامه های موفقیت آمیز واکسیناسیون منجر به این شده است که بسیاری از کشورهای پرمصرف انرژی در جهان ، قبل از فصل تابستان ، اقتصاد خود را مجددا بازگشایی کنند.

هفته گذشته ، برنت بالاترین قیمت خود را از آوریل 2019(فروردین 1398) و نفت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز بالاترین قیمت خود را از اکتبر 2018(مهر1397) به ثبت رساندند.

به تعویق افتادن مذاکرات تهران و قدرت های غربی و به ویژه ایالات متحده ، در مورد احیای توافق هسته ای 2015 پس از انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران ، به رشد نفت خام کمک کرد.

این توافق می تواند برای مدتی به تاخیر بیافتد زیرا رئیسی در لیست تحریم های ایالات متحده به دلیل نقض حقوق بشر قرار دارد و تهران اصرار دارد که در صورت احیای پیمان هسته ای تمامی تحریم ها مستلزم است که برداشته شود.

رویترز نوشت: ایران می تواند به سرعت میلیون ها بشکه نفت ذخیره شده خود را در صورت توافق با آمریکا بر سر برنامه هسته ای اش صادر کند و این مقدار نفت را در مکانی برای آغاز صادرات ذخیره کرده است.

این مطلب صرفاً ترجمه از منبع ذکر شده بوده و مسئولیت آن با آکادمی هلاکوئی نمی‌باشد.

چشم انداز سهام در نیمه اول 99 + نمودار

چند روز دیگر کارنامه بورس در سال 98 بسته میشود و اکنون با تحولات جدید در اقتصاد ایران و جهان، برای بسیاری پرسش بحث برانگیز چشم انداز بورس در نیمه اول سال 99 است.

شروین شهریاری | تحلیلگر بازار سرمایه

رونق بورس برای دومین سال در حالی تکرار شد که ادامه این مسیر برای بسیاری از سرمایه‌گذاران محل پرسش است. هرچند محرک اصلی رشد سهام در ماه‌های اخیر رفتار سرمایه‌گذاران و به ویژه تازه‌واردها بوده، اما در طولانی‌مدت عوامل بنیادی به رقابت با این فضا می‌پردازند. در چشم‌انداز بورس ۹۹ نگرانی‌هایی از جمله نشانه‌های رکود در بازار جهانی، عدم رشد دلار متناسب با برآورد بورس‌بازان چشم انداز سهام ایالات متحده و همچنین ناهماهنگی شاخص قیمت‌ها با انتظارات تورمی مشاهده می‌شود.

بورس تهران درحالی آخرین روزهای فعالیت خود را در سال 98 سپری می‌کند که شاخص کل بازار سهام (که به‌رغم برخی نارسایی‌ها از آن به‌عنوان سنجه‌ای برای ارزیابی سودآوری بورس یاد می‌شود) تا پایان هفته گذشته، با ثبت بازدهی اعجاب‌‌انگیز ۱۹۱ درصدی، از سپری شدن بهترین سال تاریخ بازار سرمایه در طول بیش از نیم قرن فعالیت حکایت می‌کند.

اهمیت کسب این بازده، زمانی روشن‌تر می‌شود که به رشد 85 درصدی این متغیر در سال 97 نیز توجه شود؛ مساله‌ای که منجر به رشد بیش از 5 برابری شاخص کل در دو سال گذشته تاکنون شده و بسیاری را با این سوال مواجه کرده که با وجود رکود اقتصادی و فشار تحریم‌ها، چگونه بورس توانسته این سود خارق‌العاده را برای سهامداران به ارمغان بیاورد.

روند نقدینگی ( میلیارد دلار)

4 نموداری که باید روند آن ها را ببینید

برای پاسخ به این سوال باید رونق اخیر بورس را به دو دوره کاملا مجزا تقسیم کرد؛ دوره نخست مقارن با ابتدای سال 97 تا پایان چشم انداز سهام ایالات متحده تابستان امسال است که همگام با تضعیف شدید ارزش ریال و رشد سه برابری نرخ ارز، جهش تقریبا 200 درصدی شاخص کل رقم خورد. دوره دوم بازه 6 ماهه اخیر را در بر می‌گیرد که همگام با رکود سایر بازارهای موازی، ورود سیل نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران تازه وارد باعث شده تا تب بورس بالا بگیرد و جهش 75 درصدی شاخص تا پایان روز 20 اسفند ماه را رقم بزند.

ماهیت و خاستگاه این دوره‌های رشد 18 و6 ماهه متفاوت است. در دوره اول، قیمت‌های سهام با توجیه قوی تضعیف ارزش پول ملی و جهش سودآوری ریالی شرکت‌ها در مسیر افزایش قرار داشت که یک پشتوانه بنیادی مستحکم برای رونق بورس فراهم می‌کرد؛ تجربه‌ای که بازارهای دنیا، تقریبا در اکثر موارد مشابه سقوط ارزش پول‌های ملی از سر می‌گذرانند و به‌طور کامل آثار افت قیمت ارز را در نرخ سهام منعکس می‌کنند.

اما در بخش دوم (6 ماه اخیر)، محرک افزایش قیمت‌ها عمدتا ناشی از عوامل رفتاری سرمایه‌گذاران بوده که زمینه تشدید روند بی‌محابای صعودی را فراهم کرده است. به این ترتیب، با مشاهده رشد کمابیش ممتد قیمت‌های سهام از سوی سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای و بخش مهمی از افراد جامعه، به تدریج یک موج توجه به بورس شکل گرفت که در نهایت منجر به ایجاد تصوری کاذب مبنی بر امکان کسب سود بدون دردسر و فزاینده در این بازار شده است.

به پشتوانه همین خوش‌بینی، در 6 ماه اخیر، قیمت‌ اکثر سهام در غیاب تغییر فوری سودآوری شرکت‌ها رو به افزایش گذارده و در اوج کنونی خود، شائبه ایجاد حباب قیمتی در بین برخی کارشناسان نیز مطرح شده است. طبیعی است که عوامل رفتاری و روانشناختی، بدون امکان انعکاس واقعی در سودآوری شرکت‌ها، تا حد مشخصی توان فراهم کردن زمینه صعود بازار را دارد و پس از آن، باید منتظر تغییرات مثبت واقعی چشم انداز سهام ایالات متحده در سودآوری شرکت‌ها برای توجیه افزایش قیمت‌سهام بود.

از این منظر می‌توان گفت سطح عمومی قیمت‌ها در بورس تهران به جایی رسیده که دیگر تنها به سبب عوامل رفتاری قابل افزایش نیستند و برای تداوم صعود نیازمند انگیزه‌های واقعی در بخش رشد سودآوری شرکت‌ها هستند. مطابق با این تحلیل، گمانه‌زنی از امکان هرگونه تداوم رونق در بازار سهام در چشم انداز سهام ایالات متحده سال 99 باید با ترسیم چشم‌انداز متغیرهای اقتصادی صورت پذیرد.

از این منظر، در ادامه مطلب، وضعیت بورس از دریچه چند متغیر مهم در افق سال آینده با تکیه بر نیم‌سال اول بررسی شده است:

1. اقتصاد جهانی: سال 2020 میلادی را می‌توان پرچالش‌ترین دوره اقتصاد جهان پس از 11 سال رشد بی‌وقفه از زمان بحران جهانی اقتصاد دانست. براساس نگاه تاریخی، هم به لحاظ رشد اقتصادی و هم به جهت صعود بازارهای سهام، رکورد طولانی‌ترین دوره رونق در طول تاریخ در ایالات‌متحده و اکثر اقتصادهای بزرگ غربی شکسته شده است. بنابراین، به‌طور طبیعی، اقتصاد جهان در شرایطی قرار دارد که اصطلاحا به آن اواخر سیکل رونق (Late Cycle) گفته می‌شود.

در این وضعیت معمولا باید منتظر تاثیر عوامل بیرونی بر اقتصاد و ورود به دوران رکود بود. از قضا، با شیوع ویروس کرونا، زمینه لازم برای این موضوع فراهم شده و اکنون صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند نه تنها رشد 3/ 3 درصدی مورد پیش‌بینی قبلی در سال‌جاری محقق نمی‌شود، بلکه رشد اقتصادی جهان به مراتب کمتر از 9/ 2 درصد سال گذشته خواهد بود.

درحال‌حاضر، بیماری طیف وسیعی از تقاضای مصرفی در صنایع حمل و نقل، رستوران‌ها، توریسم، کسب و کارهای خرد و بخش خدمات را تحت‌تاثیر قرار داده است و این مساله تا جایی پیش رفته که بسیاری از ناظران، احتمال رشد اقتصادی منفی را در سال‌جاری در سطح جهانی می‌دهند. از منظر بازارهای سرمایه‌گذاری، این اتفاق در زمانی می‌افتد که ارزش‌گذاری‌ها در بالاترین سطح تاریخی بوده است.

یک بررسی آماری نشان می‌دهد که به لحاظ نسبت‌هایی نظیر ارزش بورس به تولید ناخالص داخلی یا نسبت ارزش سهام به جریانات نقدی تولید شده توسط شرکت‌ها، بازار سهام آمریکا قبل از سقوط اخیر در بالاترین نقطه تاریخ قرار داشته است؛ شرایطی که آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های بیرونی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

در آسیا، کشیده شدن ترمز رشد بی‌محابای اقتصادی چین موجب کاهش خوش‌بینی‌ها نسبت به چشم‌انداز قیمتی اکثر مواد خام است. علاوه بر این، میزان بدهی و خلق اعتبارات در چین به رکورد تاریخی بیش از 300 درصدی نسبت به تولید ناخالص داخلی رسیده است که امکان واکنش سیاست‌گذاران، از محل مرسوم تزریق بیشتر اعتبارات بانکی به اقتصاد و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را محدود می‌کند. این نشانه‌ها در کنار موارد دیگر نظیر فشارهای نزولی بر ارزش یوآن و جمعیت رو به سالمندی، بسیاری از اقتصاددانان را به این باور رسانده که عصر طلایی اژدهای زرد سپری شده است.

برای سال‌جاری میلادی، پایگاه خبری سی‌ان‌ان در یک گزارش تحلیلی در هفته گذشته عنوان کرده است که به احتمال زیاد رشد اقتصادی فصل اول چین بعد از چهل سال تجربه رشد متوسط 9 درصدی، منفی خواهد شد. برای کل سال نیز رشد 4 درصدی آن هم در صورت مهار آثار ویروس تخمین زده شده است.

مجموع اطلاعات فوق چشم‌انداز مبهمی را پیش روی اقتصاد جهانی قرار می‌دهد. از یک سو تداوم سیاست‌های انبساطی به‌ویژه در ایالات‌متحده و اروپا، منجر به فراهم کردن نوعی از حمایت پولی و بودجه‌ای در عرصه اقتصاد جهان در کوتاه‌مدت می‌شود و از سوی دیگر، آثار سیاست‌های انبساطی با توجه به جنس بحران کنونی محدود به نظر می‌رسد.

به این ترتیب با عقب نشینی مصرف‌کنندگان در کلیه قطب‌های اقتصادی جهان (چین، آمریکا و اروپا)، کاهش قابل ملاحظه رشد اقتصادی جهان و حتی بروز رکود مقطعی پدیده‌ای محتمل خواهد بود که طبیعتا بر تقاضای جهانی کالا و مواد خام موثر است.

مطالعه تاریخچه شاخص کالایی بلومبرگ نشان می‌دهد که این شاخص ترکیبی (که وزن متناسبی از محصولات انرژی، کشاورزی، فلزات اساسی و فلزات گرانبها و برخی محصولات غذایی را پوشش می‌دهد)، اکنون در محدوده کفی قرار دارد که قبل از ظهور اقتصاد چین در سال 1986 آنجا بود!

اهمیت این درجا زدن قیمت‌های اسمی زمانی بیشتر روشن می‌شود که به تورم جهانی در این دوره توجه کنیم. درحال‌حاضر، با عنایت به سیاست‌های پولی بی‌رویه بانک‌های مرکزی می‌توان انتظار توقف کاهش قیمت‌های جهانی را داشت؛ هر چند بازگشت به سطوح قبل ازبحران در کوتاه‌مدت بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

این مساله با عنایت به مرتبط بودن فعالیت نیمی از شرکت‌های بورس تهران به لحاظ ارزش بازار به قیمت نفت و کالاها در سطح جهانی می‌تواند به‌عنوان یک چالش بر سر رشد سودآوری از محل عدم افزایش درآمد فروش حداقل در نیمه نخست سال آینده عمل کند.

2. نرخ ارز: در کنار قیمت‌های جهانی، عامل دیگری که در سودآوری شرکت‌های بورسی نقش مهمی ایفا می‌کند عبارت از نرخ برابری ریال در برابر ارزهای خارجی است. طبیعتا، تضعیف ارزش ریال، امکان افزایش درآمد برای صادرکنندگان را فراهم می‌کند؛ ضمن آنکه با تقویت موج تورمی، در نهایت درآمد فروش شرکت‌های داخلی را نیز متاثر خواهد کرد. درحال‌حاضر، پس از جهش تقریبا چهار برابری ارز در دو سال گذشته، این سوال به‌طور جدی مطرح است که روند نزولی ارزش پول ملی با توجه به نااطمینانی سیاسی تا کجا ادامه خواهد یافت؟

بررسی‌های تاریخی از جهات مختلف نشان می‌دهد که اگر تاثیر تحریم‌ها را به‌صورت کمّی در کاهش درآمدهای ارزی کشور ببینیم، حتی با لحاظ کردن فرض‌های محتاطانه، امکان افزایش ارز در بازار آزاد بیش از سطوح کنونی در کوتاه‌مدت با فرض عدم بروز ریسک‌های غیرمترقبه محدود خواهد بود. در اینجا از بین متغیرهای موثر دو مورد را جهت نمونه بررسی می‌کنیم.

نگاهی به نمودار شماره یک گویای آن است که ارزش کل نقدینگی کشور به دلار با فرض تخمین رقم نقدینگی در اسفند ماه و نرخ دلار 15500 تومانی به محدوده 150 میلیارد دلار رسیده است. این موضوع بیانگر آن است که میزان نقدینگی ریالی موجود در سیستم پس از تبدیل به ارز، در سطح حداقلی قرار دارد.

در گذشته نیز خط 150 میلیارد دلاری مورد بحث مانع از رشد بیشتر ارز بوده و معمولا در این محدوده، فشارهای کاهشی بر ارزش ریال تا حد زیادی توان خود را از دست می‌دهند. طبیعی است این چشم انداز سهام ایالات متحده وضع در طول زمان و با رشد مجدد حجم نقدینگی، تغییر می‌یابد اما می‌توان در افق کوتاه مدت (6 ماه آتی) به احتمال تثبیت ارزش ریال در محدوده کنونی اشاره کرد.

از منظر تراز تجاری نیز می‌توان استدلال مشابهی را مطرح کرد. در دو سال اخیر، با افزایش شدید نرخ ارز، کالاهای وارداتی گران‌تر شده و کالاهای صادراتی ایران در بازارهای خارجی به ویژه کشورهای همسایه قدرت رقابتی بیشتری یافته‌اند. نتیجه این روند ایجاد نوعی تعادل بین واردات و صادرات غیرنفتی در تراز تجاری بوده است.

به‌عنوان یک نمونه آماری در این زمینه می‌توان به آمار گمرک اشاره کرد که بر مبنای آن در 11‌ماه ابتدای امسال، میزان صادرات غیرنفتی (با احتساب میعانات گازی) و واردات تقریبا به تعادل نسبی رسیده‌اند. کسری تجاری غیرنفتی ایران در این دوره 3/ 1 میلیارد دلار است که از کمترین کسری‌های «تجارت غیرنفتی» در طول تاریخ معاصر است.

در صورتی که صادرات محدود نفت به این رقم اضافه شود می‌توان گفت به‌رغم فشارهای تحریمی، کسری تجاری در این مقطع وجود ندارد. با این حال، به‌دلیل تقاضای غیربازرگانی ارز نمی‌توان از مثبت بودن «تراز پرداخت» سخن گفت.

اما با عنایت به کنترل جدی نهاد ناظر در زمینه نقل و انتقال و خرید ارز از یک سو و رشد سریع قیمت ارز و عدم رشد متناسب نقدینگی از سوی دیگر (نمودار یک) می‌توان گمانه تثبیت ارزش ریال در افق کوتاه‌مدت را سناریویی قابل اعتنا دانست؛ به‌ویژه در صورتی که اختلالات کنونی در زمینه شیوع ویروس و تاثیر آن بر تجارت خارجی با همسایگان تعدیل شود. در این میان، سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده در نیمه دوم سال آینده با عنایت به وعده نماینده‌های دموکرات مبنی بر بازگشت به برجام و برقرار شدن مجدد درآمدهای نفتی، تاثیر مهمی در تعیین مسیر ارزش ریال پس از آبان سال آینده خواهد داشت.

3. سیاست‌های پولی و تورم: به‌رغم برخی اخبار رسانه‌ای و تصور عمومی از رشد بی‌رویه نقدینگی، مطالعه دقیق آمارهای پولی نشان می‌دهد که رشد متغیر مزبور در دو سال اخیر سخت اقتصاد ایران از متوسط تاریخی فاصله چندانی نگرفته و براساس آخرین آمار بانک مرکزی، در محدوده 28 درصد برای دوازده ماهه منتهی به پایان آذر امسال، بوده است. رشد مورد اشاره، در مقایسه با روند تاریخی بلند مدت اقتصاد ایران تفاوت مهمی نشان نمی‌دهد و از پیک‌های محدوده 40درصدی نیز فاصله زیادی دارد.

خط منحنی در نمودار شماره دو، رشد سالانه نقدینگی را در 40 سال گذشته نشان می‌دهد که فاصله زیادی با خط صاف (میانگین دوره) ندارد. به عبارت دیگر می‌توان گفت بانک مرکزی درحال‌حاضر کماکان رویکرد احتیاطی را نسبت به انبساط پولی در پیش گرفته است.

سیاست پولی نسبتا انقباضی در شرایط جهش ارزی موجب شده تا با تخلیه فشار تورمی در سال 97، روند افزایش قیمت‌ها در سال 98 تا حدی کند شود. این مساله به رغم اصلاح نرخ بنزین در آبان سال‌جاری از مهار نسبی تورم حکایت می‌کند. نمودار شماره سه جزئیات تغییرات مزبور را به خوبی نشان می‌دهد.

به این ترتیب می‌توان گفت به‌رغم بالا گرفتن انتظارات تورمی در چند ماه اخیر، آمار پولی و نیز داده‌های تورمی از امکان در پیش بودن موج جدید تورم در کوتاه‌مدت حمایت نمی‌کنند. پیام این جمع‌بندی برای بورس تهران از یک منظر، احتمال تثبیت نرخ سود ابزارهای مالی موسوم به بدون ریسک در محدوده کنونی 20 درصد سالانه و از سوی دیگر، نبود زمینه لازم جهت افزایش شتابان قیمت‌های فروش کالا و خدمات مرتبط با تورم داخلی است.

رئیس کل بانک مرکزی پیش‌بینی تورم سال آینده را در محدوده 20 درصد برآورد کرده که داده‌های فوق از امکان تحقق پیش‌بینی لااقل تا زمان برقرار ماندن ثبات ارزی در نیمه نخست سال آینده حمایت می‌کنند.

4. ارزش‌گذاری بازار: معمولا برای تعیین ارزندگی بازارهای سهام از برخی نسبت‌های مقایسه‌ای استفاده می‌شود تا مشخص شود در نقطه حاضر، قیمت‌ها نسبت به متوسطه‌ای تاریخی در چه موقعیتی است. در این بخش از چند متغیر مهم برای ارزیابی وضعیت کنونی بورس تهران استفاده می‌کنیم.

نخست نسبت بازده نقدی که از تقسیم متوسط ارزش بازار بر سود تقسیمی یک سال گذشته شرکت‌ها به‌دست می‌آید. این نسبت گذشته‌نگر اکنون کلیه کف‌های تاریخی را شکسته و با کاهش قابل ملاحظه به زیر 5 درصد رفته است. در حباب سال 92 این نسبت در محدوده 7 درصد به کف رسید.

از منظر نسبت مشهور قیمت بر درآمد (P/ E) نیز اکنون در بازار سرمایه با نسبت حدود 11 واحدی براساس سودآوری 12 ماهه گذشته شرکت‌ها رو به رو هستیم که از میانگین‌های بلندمدت (6 تا 7 واحد) به مراتب بالاتر است.

از بعد ارزی هم شاخص نه تنها به‌طور کامل افت ارزش ریال را جبران کرده بلکه تا این هفته تقریبا 80 درصد بازدهی دلاری را نسبت به دو سال قبل ثبت کرده چشم انداز سهام ایالات متحده است. در یک تصویر بزرگ‌تر، شاخص کل به دلار در 10 سال گذشته رشد بیش از 180 را داشته است که با توجه به عدم رشد اقتصادی در این دوره و آسیب‌های ناشی از تحریم بر اقتصاد ایران نوعی بیش‌واکنش مثبت در رفتار بورس را به ذهن متبادر می‌سازد.

مقایسه سود مجموع شرکت‌های بورسی و شاخص قیمت به خوبی این واگرایی را به ویژه در 6 ماه گذشته نشان می‌دهد. نمودار شماره 4، روند هم‌مقیاس (شروع از 100 واحد) شاخص قیمت و سود شرکت‌ها را از آغاز این دوره کاهش ارزش ریال به نمایش درآورده است. بر این مبنا، افزایش پنج برابری شاخص در برابر رشد سه برابری مجموع سود حاصله در 12 ماه گذشته قابل مشاهده است.

از منظر نسبت‌های نقدینگی نیز نتیجه‌گیری مشابهی می‌توان مطرح کرد. اگر مبنا مقایسه کل ارزش بازار بورس و فرابورس با کل نقدینگی موجود در کشور باشد، نمودار زیر گویای آن است که نسبت مزبور اکنون از 100 درصد فراتر رفته که هم با توجه به سابقه تاریخی و هم با عنایت به نمونه‌های مشابه در بازارهای درحال توسعه شرایط ناپایداری است و احتمال در پیش بودن فاز اصلاحی در بازار سهام را تقویت می‌کند.

با توجه به توضیحات فوق می‌توان گفت که بورس تهران در افق نیمه نخست سال 99 با تاثیر عوامل اقتصادی شامل تثبیت نرخ ارز، احتمال کاهش تورم سالانه به محدوده 20 درصد، شتاب بیشتر افزایش هزینه‌های عملیاتی شرکت‌ها در مقایسه با نرخ‌های فروش و فشار ناشی از نسبت‌های ارزش‌گذاری بالا به‌عنوان عوامل محدود‌کننده بازدهی مواجه است.

از سوی دیگر، هر گونه جهت‌گیری انبساطی در سیاست‌های پولی ناشی از کسری بودجه (که فعلا نشانه‌ای از آن در دسترس نیست) در کنار احتمال ناپایداری نرخ ارز ناشی از بروز ریسک‌های سیستماتیک سیاسی، مهم‌ترین عوامل بنیادی به منظور حفظ جذابیت و تداوم حمایت از سرمایه‌گذاری در سهام خواهند بود.

تقابل آثار این عوامل در کنار رشد پرشتاب قیمت سهام در دو ماه اخیر، سال‌‌ آینده را به دوره‌ای متفاوت با دو سال گذشته به لحاظ سرمایه‌گذاری برای فعالان بورس تبدیل می‌کند که موفقیت سهامداران در آن نیازمند تحلیل و بررسی بیشتر در زمینه انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری و تعقیب دقیق‌تر تحولات محیطی خواهد بود.