حکم شرعی استخراج رمزازرها چیست؟
به گزارش بانک اول استخراج‌کنندگان رمزارز سال گذشته را با این امید پشت سر گذاشتند که بالاخره ماینینگ را به عنوان یک صنعت در ایران پایه‌گذاری کنند. آنها در این راه پیشرفت‌هایی هم داشتند و دولت آنها را به رسمیت شناخت. اما در ادامه نرخی برای برق مصرفی آنها اعلام شد که به باور فعالان این حوزه کل صنعت ماینینگ در ایران را به خطر انداخت. یکی از سوالاتی که درخصوص صنعت ماینینگ ایجاد شد، این بود که آیا اساسا با موازین شرعی مطابقت دارد یا خیر. در این راستا مقاله تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج رمزارزها (مطالعه موردی بیت‌کوین) در نظام اقتصادی اسلام توسط محسن رضایی صدرآبادی و جواد نوری، تحت راهنمایی دو تن از اساتید منتشر شده است. بسیاری از مطالبی که پیش‌تر در این حوزه منتشر شده درمورد مبادله و خریدوفروش رمزارزها بوده اما این مقاله به ماینینگ (استخراج) رمرزازها اشاره دارد.
ماینینگ؛ خوب، بد، زشت / موافقان و مخالفان ماینینگ چه می‌گویند؟
در اواخر سال ۲۰۰۸، با رشد فناوری‌ها و گسترش فضای مجازی، پدیده‌ای تحت عنوان رمزارز «بیت‌کوین» به جهان آیا بیت کوین حلال است یا حرام؟ معرفی شد و مورد استقبال عمومی قرار گرفت. با گسترش رمزارزها حجم زیادی از فعالیت‌های علاقه‌مندان به ارزهای رمزنگاری‌شده، در کسب سود و درآمد از طریق استخراج معطوف شد. این مسئله در داخل کشور ایران هم گسترش پیدا کرد و حساسیت‌های آن بیشتر شد؛ تا جایی که در سال گذشته با افزایش مصرف برق، محدودیت‌های تعرفه‌ای و نظارتی افزایش پیدا کرد و کمیته‌ای تشکیل شد تا استخراج رمزارزها را قانونی کنند.
این در حالی است که فارغ از مشکلات احتمالی زیست‌محیطی و مصرف بیش از اندازه برق که مورد اذعان فعالان و متخصصان این حوزه است، از منظر یک مسلمان و یک نظام اقتصادی مبتنی بر اسلام، این مسئله حائز اهمیت است که آیا فعالیت استخراج و دریافت پول (ارزش خلق شده) در این رابطه و کسب درآمد از این طریق، از لحاظ شرعی مورد تأیید است؟ یعنی کار انجام شده و کسب درآمد، از این راه از منظر فقه و اقتصاد اسلامی حلال است؟
لازم به ذکر است، تاکنون اکثر تحقیقات فقهی و اسلامی انجام شده در خصوص رمزارزها، به بحث مبادله و خریدوفروش آنها پرداخته و مباحث فقهی استخراج، جز در یک مقاله، آن هم از منظر فقه فردی، مورد بررسی قرار نگرفته است. ازاین‌رو، این تحقیق اولین مقاله علمی است که به‌صورت مفصل، به شقوق مختلف استخراج ارزهای رمزنگاری شده با دو رویکرد فقه فردی و فقه حکومتی می‌پردازد.
در این مقاله ابتدا به صورت خلاصه مکانیزم استخراج و پروتکل اجماع اثبات کار تبیین شده است. سپس از منظر فقه فردی، تطبیق این فعالیت بر عقود فقهی جعاله و مشارکت مورد تحلیل قرار گرفته و سپس، از منظر فقه حکومتی آثار این فعالیت بر نظام اقتصادی و حاکمیت پولی کشور بررسی شده و سرانجام حکم فقهی آن تبیین شده است.
از مهم‌ترین نتایج این تحقیق می‌توان گفت که سازوکار استخراج (ماینینگ)، در قالب جعاله در نظام کسب‌وکار اسلامی تعریف میشود و برخلاف ادعای برخی از فعالین عقد مشارکت و شراکت جایگاهی ندارد و با توجه به گسترش مصادیق مختلف رمزارزها، باید حکم استخراج هر رمزارزی را به صورت مجزا با اصول و قواعد اسلامی تطبیق داد و نمی‌توان حکم یکسان برای کل ارزهای مجازی صادر کرد.
همچنین از منظر فقه فردی اگر پاداشی که در ازای فعالیت ارزهای رمزنگاری‌شده پرداخت میشود، امری اعتباری باشد که در نظام اقتصادی ما به ازا نداشته و اعتباری نامعتبر باشد، جعاله منعقد نمی‌شود.
از منظر فقه حکومتی، پرداختن به فعالیت استخراج (ماینینگ) رمزارزها، که منجر به تقویت حکومت اسلامی در اجرای اصول و قواعد اسلامی شود، جایز بوده و باید مورد حمایت قرار گیرند. در مقابل، استخراج ارزهایی مانند بیت‌کوین که موجب استیلای نظام سلطه بر حکومت اسلامی شوند، جایز نیست؛ زیرا استخراج بیت‌کوین، به علت اهداف و سازوکار فنی مانند کمک کردن به یک نظام پولی است که در آن، خلق پول و قدرت حاکمیت پولی از حاکمیت حکومت اسلامی خارج بوده است و در نگاه کلان، ممکن است که منجر به استیلای نظام سلطه بر حکومت اسلامی شود و جایز نیست.
البته در نظر نویسندگان، این حکم بدان‌معنا نیست که مزایای ارزهای رمزنگاری‌شده نادیده گرفته شود و به‌صورت دائمی نهی شرعی بر ماهیت استخراج تمام ارزها داشته باشد، بلکه قابلیت انطباق فقه با مسائل مستحدثه ما را راهنمایی میکند که به تبع رفع این نواقص، حکم نیز به تناسب آن تغییر خواهد کرد. در نتیجه، باید به دنبال کشف روش‌های مختلفی بود که امکان ارزش‌گذاری بر ماهیت خلق شده از استخراج را دارد و الگوی ایجابی مبتنی بر ابزارها و فناوری پیشرفته موجود امکان‌پذیر است.
معاملات فیوچرز از نظر شرعی مشکلی ندارن؟
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته
ابتدا باید توجه داشته باشید که خرید و فروش ارزهای دیجیتال باید مطابق قوانین و مقررات جمهوری اسلامی انجام شود.
و اما نسبت به استفاده از اهرم در این بازارها، اگر به عنوان قرض باشد و همراه با سود بازپس گرفته شود ربا و حرام است اما اگر مبلغ اضافه به عنوان کارمزد و در قبال خدمات ارائه شده و در حد متعارف باشد، اشکالی ندارد.
همچنین اگر اعتبار در ضمن عقد شرعی دیگری (مثل مشارکت اعتبار دهنده با گیرنده اعتبار در تجارت) باشد اشکالی ندارد.
مونا بزرگی
Moderator
سلام، از دیدگاه اسلامی، رمزارزها یک دارایی محسوب می‌شوند و معامله و خرید و فروش یک دارایی اگر خلاف قوانین آن کشور نباشد، ایرادی ندارد. در معاملات فیوچرز هم ما در بورس آتی مشابه این مورد را داریم و هیچ مشکلی وجود ندارد. اما توصیه می‌کنیم برای اطمینان بیشتر حتما به مراجع تقلید خود مراجعه کنید.
faeze feizi
عضو شناخته شده
ممنونم . حتما
مونا بزرگی
Moderator
amir1768
عضو شناخته شده
من تماس گرفتم اول گفتند که شرعی نیست اما بعد که ساز و کار رو توضیح دادم و با بورس ایران مقایسه کردم گفتند مشکلی نداره و حلاله و دقیقا همین حرفی که شما فرمودید رو زدند
jafarpour87
عضو فعال
کلا معامله پول یا پول مضاعف یکم شبهه توشه چون مقدار پولی که قرض میگیرید با مقدار سودی که به دهندگان سرمایه به صرافی داده میشه توازن نداره البته نوع معاملات بورس کالای ما و سازکارش فرق داره با فیوچر مقایسش درست نیست نکنه خیلی مهم شرعی این قضیه اینه شرع با لیکویید شدن مخالفه !که در توصیف قمار دقیقا این مطلب زکر شده البته لیکویید اون زمان لفظش نبوده
HAMEDI
مدیر پیشکسوت
بسیار عالی و تشکر از توضیحات دوستان ، هر فردی که در این بازارها فعال میشود باید خودش با دیدگاه خود و اگر از مرجعی تقلید میکند ، با تحقیق وارد شود . به نظر بنده چون دو طرف معامله از همه شرایط راضی هستند ، مشکلی ندارد .
jafarpour87
عضو فعال
یه مطلبم بگم چون زمانی پیگیرش بودم برا معاملات خودم. یکی از دلایل حرام بودن قمار زایل شدن یک باره سرمایه افراده حالا نمیدونم مقایسه افراد از این مطلب چیه بستگی به مرجع داره حتما هر کس پیگر باشه خدایی نکرده اگه شبهه ای هست پول بی برکت وارد سرمایش نشه
یه نکته ای هم به قول بنده خدایی هر کس طماع باشه در این بازار اونقدر میچرخه تا اخر هر چی گرفته پس بده!هر وقت سودی گرفتید بازار رو ببندید تا مغز نفس بکشه این یک اصله
amir1768
عضو شناخته شده
فیوچرز یه جورایی شبیه کازینوعه
شاید خیلیا برنده شن ولی آخرش برنده اصلی صرافیه
jafarpour87
عضو فعال
عضو جدید دیجی‌بیت
سلام. شرعا خرید و فروش کالا حلال هست اما نزول حرام. وقتی که شما یک ارز را به صورت اسپات معامله می کنید آن را می خرید و تا زمانی که نفروخته اید خواهید داشت اما وقتی در فیوچرز شما سل می زنید بدون اینکه رمز ارزی را داشته باشید عملا چیزی را که ندارید معامله می کنید و این از نظر شرعی درست نیست. از طرف دیگه وقتی شما اسپات معامله می کنید به اندازه پول خودتان خرید می کنید و هیچ هزینه اضافی هم پرداخت نمی کنید و به کسی ربطی نداره که چند سال ارز خودتان را هولد کنید اما در فیوچرز شما دارید روزانه نزول اعتباری که از صرافی می گیرید را پرداخت می کنید و خرید و فروش حلال و نزول حرام هست. حتی معاملات آتی ما هم از نظر شرعی مشکل داره برای همین هم چندین بار قوانین آن اصلاح شده و سهام را نمی توانیم در این بازار معامله کنیم. می بینید که یک بار طلا را وارد بازار می کنند یک بار حذف می کنند و نقره را مجاز می کنند باز طلا را مجاز می کنند و .
amir1768
عضو شناخته شده
اینکه بعضی موارد مثل سکه را از بازار آتی حذف کردند به علت تنظیم بازار و ثابت بودن قیمت اوناس
اگر از لحاظ شرعی ایرادی داشته باشه باهاش خیلی قاطع تر مخالفت میشه و اون بازار رو جمع میکنند
هرکس باید از مرجع خودش پیگیر این موضوع بشه
jafarpour87
عضو فعال
منطقتون درسته ولی از مرجع ها باید چک بشه چون بعضی ها اعتقاد دارن با باز شدن معامله شما صاحب اون ارز هستید و استاپ زدن میاد به کیف در کل همونطور که گفتم شبهه توشه
اِیسا
عضو جدید دیجی‌بیت
کاش یک شخصی به ما جواب درست رو میداد.مبحث ارزهای دیجیتال خیلی پیچیده ست و شاید برخی مراجع دقیقا متوجهش نشن.اما چیزی که واسه من محرزه اینه که چون یه داراییه خرید اسپاتش هیچ اشکالی نداره و دولت ها هم دیر یا زود جلوی این سیستم کوتاه میان.
مشکل من بحث فیوچرزش هست.که در اون تحلیل روند و جهت قیمت اتفاق میفته.من یه جا خوندم که اقای خامنه گفتن که معامله اختلاف ارزش یک جفت ارز حلاله و اگر بابت اهرم سود به کارگزار پرداخت بشه حکم نزول رو داره و حرامه. اما ربا نمیدیم.کارمزدی رو میدیم که توی بورس خودمونم پرداخت میشه که اتفاقا میزانش خیلی بیشتر از فی صرافی هاست!
کاش مشروعیت معاملات فیوچرز واسه من محرز میشد تا با دل راضی کار میکردم.کسی اگه دقیق اطلاع داره بگه
اِیسا
عضو جدید دیجی‌بیت
چه سازوکاری رو براشون توضیح دادین میشه بگین؟اخه بحث فیوچرزش که میگن صوریه و معامله واقعی نیست و این صحبتا. چی گفتین که گفتن بی اشکاله؟
amir1768
عضو شناخته شده
در مورد نحوه کار که به صورت قرضی و اهرمیه توضیح دادم و اینکه توی بازار آتی و آپشن بورس خودمون هم هست فرمودن چون مال محسوب میشه میتونید فعالیت کنید.
Mohammad Goodarzi
عضو فعال
به‌نظرم زمانی بریم سراغ مراجع که عقل خودمون نتونه پاسخ‌گوی یک سوالی باشه.اگر منطقی به قضیه نگاه کنیم، زمانی که توی مارجین شما از صرافی وام میگیرید، باید به ازای هر روزی که اون پول دستتون هستش بهرش رو پرداخت کنید. این بهره میشه حروم به‌نظر من. خود بانک‌های ماهم دارن بهره می‌گیرن منتها به صلاح مملکت نیست که جلوش رو بگیرن مثل خیلی از چیزای دیگه که کاری باهاش ندارن
amir1768
عضو شناخته شده
دقیقا به نظرم این موارد چیزیه که هرکس خودش باید در موردش تصمیم گیری کنه
من به شخصه ایرادی برای فعالیت توی مارجین و فیوچرز نمیبینم اما به خاطر ابزار نامناسب بازار ترجیح میدم فقط اسپات کار کنم و فعالیت توی فیوچرز برام توجیه اقتصادی نداره
sinacrypto
عضو جدید دیجی‌بیت
سلام. دوستان وقت بخیر.
لطفا تا زمانی که به جواب دقیق نرسیدیم، این تاپیک فعال نگه دارید. چون واقعا مهم. نگاه به ارزهای دیجیتال هر روز داره بیشتر میشه، اوضاع اقتصادی مردم هر روز بد و بدتر میشه، و دید همه مردم به خرید و فروش ارز دیجتیال چون به دلار است و ارزش بیشتری در مقابل تومان دارد اکثرا به سمت خودش میکشه.
من هم خیلی تحقیق کردم که آیا خرید و فروش ارزهای دیجیتال از نظر شرعی مشکل دارند یا خیر. فیوچرز هم برام خیلی مهمه. بعضی مراجع اصلا موضوعیت خرید و فروش ارز دیجیتال حرام اعلام می کنند چه به سره فیوچرز ازشون سوال کنیم. ولی چون در راس همه رهبر عزیز منوط به قانون کشوری کردند یک دید مثبت به این موضوع وجود دارد.
از طرفی دولت هم جدید پست و سمت برای ارزهای دیجیتال تعریف کرده ولی هنوز پاسخ روشنی نداده.
من خودم از کسانی که به صورت خبره در این بازار فعال هستند نظر اون ها رو هم پرسیدم اکثرا جواب دادن، خرید و فروش فیوچرز مثل وامی که بانک ها در اختیار ما قرار می دهند. اگر وام و سودی که بانک از ما ایراد نداره چرا به ارزهای دیجیتال ایراد می گیرن.
یکی از دوستان میگفت که از مراجع توی قم سوال کرده گفته اگر اون پولی که صرافی بابت فیوچرز از ما میگیره بابت سازو کار خودش، کارمزده ایراد نداره ولی اگه داره سود از ما میگیره ایراد داره.
خلاصه من هم در آخر قانع نشدم آیا معاملات فیوچرز ایراد داره یا نه.
لطفا بیاید این تاپیک زنده نگه داریم تا این موضوع روشن بشه، هر روز ارزهای دیجیتال داره شناخته تر میشه و قشر جوان به این سمت کشیده میشه.
ممنون.
دیدگاه رهبر معظم انقلاب در خصوص خرید و فروش ارز دیجیتال
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به استفتایی دیدگاه خود را در خصوص خرید و فروش ارز دیجیتال بیان فرمودند.
به گزارش بازار، شروع قانون گذاری‌های مربوط به خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران از اوایل سال ۹۷ شروع شد. تا قبل از این تاریخ، قانون مشخصی برای مبادله ارزهای رمزنگاری شده وجود نداشت و به همین دلیل، مانعی برای خرید و فروش وجود نداشت.
در اردیبهشت سال ۹۷ بانک مرکزی ایران طی یک اعلامیه، خرید و فروش بیت کوین در ایران را ممنوع اعلام کرد. در این اعلامیه گفته شده بود «از آنجایی که ماهیت ارزهای مجازی این ارزها را به ابزاری برای پولشویی، تامین مالی تروریسم و به طور کلی جا به جایی پول بین مجرمان تبدیل میکند، ممنوعیت به کار گیری این ارزها به بانک‌ها ابلاغ شده است.»
اما این قانون تا حد زیادی بدون استفاده به نظر می‌رسید؛ چرا که تراکنش‌های ارز دیجیتال بر بستر بانک خاصی انجام نمی‌شود و در نتیجه، این ابلاغیه ممنوعیت باعث ایجاد مانعی برای افراد فعال در این حوزه نشد.
در تاریخ شهریور ۹۷ بود که رییس مرکز توسعه تجارت الکترونیک اعلام کرد «سایت‌های فروش اینترنتی رمز ارز شناسایی می‌شوند» از آنجایی که چند ماه قبل از این تاریخ خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران ممنوع اعلام شده بود، شنیدن چنین خبری منطقی به نظر می‌رسید. منظور از سایت‌های فروش اینترنتی رمز ارز، همان صرافیها و فروشگاه‌های انگشت شماری بودند که در آن زمان فعالیت می‌کردند. این مقام مسئول همچنین اعلام کرده بود «با توجه به اینکه رمزارزها پشتوانه خاصی ندارند، ممکن است دچار فراز و نشیب‌های قیمتی در تبادلات مالی شوند و این امر ریسک بالایی را متوجه معاملات میکند.»
پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس فتا نیز در خصوص اینکه آیا استفاده از بیت کوین در ایران جرم است؟ می گوید: «خیر در حال حاضر برای این مبحث جرم انگاری انجام نشده است.»
همچنین این پایگاه در خصوص این سوال که آیا خرید و فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال برای عموم مردم آزاد است؟ بیان می دارد «نامشخص، هنوز قانون گذاری صورت نگرفته است. جرم نیست.» در هر حال به نظر می رسد در این حوزه نیاز به قانون متقنی وجود دارد که شرایط کار را برای علاقه مندان مشخص و تبیین کند. مخصوصا این که استفتا بازار از رهبر معظم انقلاب و نظر ایشان در این باره، ضرورت چنین برنامه ای بیش از پیش می کند.
در خصوص شرعی بودن خرید و فروش ارز دیجیتال خبرنگار بازار طی استفتایی این موضوع را از دفتر حضرت آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی جویا شد که متن سوال و جواب در ادامه آمده است.
سوال: با توجه به اهمیت روز افزون خرید و فروش ارز دیجیتال، آیا خرید و فروش آنها به لحاظ شرعی مجاز است؟ آیا صدمه ای به نظام اقتصادی کشور وارد نمی سازد؟
پاسخ: حکم تولید و خرید و فروش ارز دیجیتال، تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است.
قوانین خرید بیت کوین در ایران چگونه است؟
آیا خرید و فروش ارز دیجیتال ممنوع شده است؟ آیا خرید یا فروش رمز ارز غیر قانونی است؟ یا اصلا قوانین خرید بیت کوین در ایران چیست؟ این‌ها سوالی‌هایی است که این روزها بارها از افراد مختلف شنیده‌ایم.
خرید و فروش بیت کوین و سایر رمز ارزها در کشور جرم نیست
برای پاسخ به ۲ پرسش بالا، در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که بیت کوین و سایر رمز ارزها هنوز در کشور به‌صورت رسمی شناخته نمی‌شوند و قانونی نیستند؛ اما استفاده از آنها و خرید و فروش بیت کوین و سایر رمز ارزها در کشور نیز جرم نبوده و نیست.
طبق ماده ۲ قانون مجازات عمومی، «هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تامینی یا تربیتی باشد جرم محسوب است و هیچ امری را نمی‌توان جرم دانست مگر آنکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی یا تربیتی تعیین شده باشد جرم محسوب میشود.»
تا به امروز در قوانین رسمی کشور هیچ قانونی در رابطه با مجاز یا غیر‌مجاز بودن استفاده از رمز ارزها و سرمایه‌گذاری در این بازار وجود نداشته است که عمل خلاف آن قانون جرم و مستلزم برخورد با مجرمان باشد. در واقع هیچ اقدامی در رابطه با قانون گذاری ارزهای دیجیتال در ایران نیز صورت نگرفته است. بنابراین با توجه به عدم وجود مجازات برای خرید و فروش ارز دیجیتال یا نگهداری آن، نمی‌توان این عمل را طبق قانون مصوب کشور جرم دانست.
با این حال، دیگر مراجع مانند نیروی انتظامی و پلیس فتا در مقابل کلاهبرداری‌های این حوزه به‌عنوان یک فناوری مسئولیت‌هایی دارند و اختیاراتی برای پیگیری این موارد و برخورد با متخلفان و مجرمان دارند.
همچنین، در صورت وقوع هرگونه کلاهبرداری، هک یا عدم تعهد به قراردادها در فضای کریپتوکارنسی می‌توان با طرح شکایت رسمی، از طریق این مجاری و دادگاه مشکلات پیش آمده را پیگیری کرد. اما باز هم اشاره می‌کنیم که هیچ نهاد رسمی قانونی خرید فروش رمز ارز و نگهداری آنها را در حال حاضر جرم نمی‌داند.
ماجرای ممنوعیت بیت کوین چیست؟
۳۱ تیر‌ماه ۱۳۹۸ رئیس آیا بیت کوین حلال است یا حرام؟ کمیسیون اقتصادی مجلس از موافقت کمیسیون اقتصادی دولت با به رسمیت شناختن صنعت «بیت کوین» خبر داد.
بانک مرکزی کشور بارها در اطلاعیه‌های مختلف ورود رمز ارزها را به عرصه پرداخت کشور ممنوع اعلام کرده است. اما این ممنوعیت به معنای ممنوعیت استفاده و نگهداری این ارزها نیست و بارها تاکید شده است که اجازه ورود رمز ارزها فقط و فقط به سیستم‌های کلان پرداخت در کشور داده نشده است.
این بانک در ۹ دی‌ماه ۱۳۹۶، طی یک اطلاعیه رسمی استفاده از بیت کوین و سایر رمز ارزهای این‌چنینی در تمام مراکز پولی و مالی کشور را ممنوع اعلام کرده است. طبق این اطلاعیه هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی رسماً ممنوع اعلام شده است.
اما این بیانیه فقط بانک‌ها و صرافی‌های دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی را خطاب قرار داده بود و ممنوعیت کلی برای رمز ارزها اعلام نکرده است. لازم به ذکر است که ممنوعیت اعلام شده طی این بیانیه پیش از این نیز وجود داشته و فقط به‌صورت بخشنامه‌ی رسمی و مکتوب به موسسات مالی ابلاغ نشده بود.
پس از این بخشنامه ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی طی یک گفت‌و‌گو در اینباره اعلام کرد، که اطلاعیه ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال در مراکز پولی و مالی از سوی شورای عالی مبارزه با پولشویی، سیاست نهایی بانک مرکزی در پول‌های دیجیتالی نیست. در واقع هیچ سیاستی در هیچ زمانی نهایی نیست و سیاست‌ها به صورت بازه زمانی در نظر گرفته میشود.
دلیل انتشار اخبار ممنوعیت بیت کوین در روزهای اخیر چیست؟
همانطور که احتمالاً شاهد بوده‌اید، در روزهای نخست سال ۲۰۲۱ میلادی اخبار فراوانی پیرامون رکوردشکنی قیمت بیت کوین منتشر شد و در گوشه و کنار جهان صحبت از بالا رفتن ارزش رمز ارزها و آینده‌ی روشن این فناوری بود.
اگر با بیت کوین و دنیای کریپتوکارنسی‌ها آشنا باشید؛ باید بدانید که نوسانات این بازار شدیداً وابسته به اخبار پیرامون آن است. در نتیجه انتشار اخبار این‌چنینی طی این روزها سبب افزایش ارزش بیت کوین و به‌تبع آن سایر رمز ارزها شد.
این افزایش قیمت سبب شد در داخل کشور نیز افراد بسیاری جذب این بازار مالی شوند و شروع به سرمایه‌گذاری در عرصه ارزهای دیجیتال کنند. با توجه به این روند مسئولان کشور ضروری دیدند قوانین گذشته را برای تازه‌واردان به حوزه ارزهای دیجیتال مجدداً یادآوری کنند تا از وقوع مشکلات در آینده و تبعات حضور افراد نا آگاه به این بازار جلوگیری کرده باشند.
در روز ۱۰ اسفند سال جاری، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، در مصاحبه‌ای نه‌چندان شفاف اعلام کرد به‌زودی برای خرید و فروش بیت کوین چند صرافی معرفی خواهد شد که استخراج‌کنندگان می‌توانند در آنها ارز خود را به فروش برسانند.
وی در پاسخ به پرسش یک خبرنگار مبنی بر خرید و فروش بیت کوین و وضعیت قوانین استخراج در ایران گفت:
خرید و فروش بیت کوین بین افراد آزاد نمی‌شود و فقط برای فروش ارز حاصل از استخراج بیت کوین و فعالیت‌هایی از این دست چند صرافی معرفی خواهد شد.
این سخنان جناب همتی سبب شد که موجی از واکنش‌‌ها در شبکه‌های اجتماعی پیرامون غیرقانونی بودن بیت کوین و سایر کریپتوکارنسی‌ها شکل بگیرد. در صورتی که قبل‌تر هم اشاره کردیم این ممنوعیت‌ها امر تازه‌ای نیست و سال‌های گذشته ابلاغیه‌‌هایی رسمی در اینباره منشتر شده است که طی هیچ‌یک از آنها به جرم انگاری خرید و فروش رمز ارز یا سرمایه‌گذاری در این بازار اشاره نشده است.
آیا فعالیت صرافی های ارز دیجیتال در ایران غیرقانونی است؟
در این میان، اخباری هم مبتنی بر ممنوعیت فعالیت صرافی‌های رمز ارز داخلی و نداشتن مجوز این موسسات منتشر شد. لازم به توضیح است که با توجه به مواردی که قبل‌تر اشاره کردیم؛ هیچ قانونی برای ارزهای دیجیتال تاکنون وضع نشده است و مجوزی برای انجام معاملات رمز ارز نه برای هیچ شخصی و نه هیچ‌یک از موسسات در نظر گرفته نشده است.
در تابستان سال جاری رئیس کانون صرافان بانک مرکزی به صراحت اشاره کرد: بانک مرکزی تاکنون هیچ مجوزی برای خرید و فروش ارز دیجیتال صادر نکرده است. وی در ادامه به برخورد با متخلفان این حوزه که در عرصه صرافی‌های داخلی فعالیت میکنند اشاره کرد.
اما با توجه به اجازه ادامه فعالیت صرافیها می‌توان به ناهماهنگی نهادهای مختلف در امور ارز دیجیتال اشاره کرد.
در پاسخ به بیانات این‌چنینی باید این‌طور گفت که نبود قوانین و عدم تنظیم مجوزt صرافی‌های ارز دیجیتال را در این زمینه تبرئه خواهد کرد. زیرا صرافیها به محض وضع قوانین دقیق و شفاف و در نظر گرفتن مجوزهای خاص برای ادامه فعالیت، سریعاً اقدام به کسب مجوزهای لازم و رعایت تمامی قوانین وضع شده خواهند کرد. مانند آن‌چه که تاکنون پیش گرفته‌اند و در چارچوب قوانین شرکت‌های رسمی ثبت شده در کشور فعالیت کرده‌‌اند و تمامی موارد تعیین شده توسط پلیس فتا را اجرا و رعایت کرده‌‌اند.
فعالان حوزه ارزهای دیجیتال بی صبرانه در انتظار وضع قوانین هستند
در بهمن ماه سال ۹۷، بانک مرکزی یک پیش‌نویس رسمی در باب قوانین ارزهای دیجیتال تنظیم کرد و در اختیار مجلس قرار داد. طبق برنامهریزیها مقرر شده بود این پیش‌نویس پس از چند ماه به تایید نهایی رسیده و در صحن علنی مجلس به رای گذاشته شود. اما متاسفانه این روند طبق برنامهریزیها پیش نرفت و طرح نیمه کاره باقی ماند.
در این پیش‌نویس مجدداً اشاره شده بود که صرافیها می‌توانند با دریافت مجوز فعالیت کنند، اما استفاده از بیت کوین به‌عنوان ابزار پرداخت ممنوع است.
نبود قوانین در هر حوزه‌ای می‌تواند مشکلات جدی به‌وجود بیاورد. مراجع قانونی کشور ما همیشه در بررسی ابزارهای تکنولوژی تعلل میکنند و این‌طور گمان میکنند که این موارد از الزامات بررسی نیست و بحث بر سر آنها را به مواقع دیگر موکول میکنند.
در حوزه کریپتوکارنسی نیز روند این‌چنین بوده است و تعلل بسیاری در تصمیم‌گیری برای آن، از زمان ورود این فناری به کشور و استفاده‌ی مردم از رمز ارزها صورت گرفته است.
متخصصین عرصه کریپتو و تمام کسانی که در موسسات مرتبط با این حوزه فعالیت دارند و همچنین تریدرها و سرمایه‌گذاران ایرانی، بیش از هر کس دیگر چشم به‌راه وضع قوانین رسمی آیا بیت کوین حلال است یا حرام؟ و مشخص شدن تصمیم نهایی مسئولان مربوطه هستند.
همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم، تا کنون قوانین خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در ایران وجود نداشته است. امیدواریم مسئولان هرچه سریع‌تر در رابطه با ارزهای دیجیتال قانون‌های مشخصی تصویب کرده و مجوزهای لازم برای صرافی‌های ارز دیجیتال را تنظیم و به آنها ابلاغ کنند؛ تا ایران هم مانند سایر کشورهای جهان بتواند به‌راحتی و به دور از هیجانات منفی از این بازار پر سود جهانی بهره ببرد و از مزایای فراوان رمز ارزها در عرصه‌‌های مختلف اقتصادی استفاده کند.
بیت‌کوین حلال است یا حرام؟
تسنیم نوشت: یک کارشناسان ارز دیجیتال گفت: بیت‌کوین می‌تواند مشکلات تحریمی نقل و انتقال ارز دانشجویان، بیماران و توریست‌های خارج از کشور را حل کند گفتند: برای رونق و نظارت بر بیت کوین ابتدا باید به صرافی‌های دیجیتال مجوز داد.
خوشبخت، کارشناس حوزه ارز دیجیتال درباره کارایی بیت کوین گفت: در پرداختهای بین‌المللی کوچک می‌توان روی بیت‌کوین حساب باز کرد مثل پرداختهای ارز دانشجویی، درمانی و توریستی می‌توان برای تسهیل انتقال ارز و دور زدن تحریم از بیت‌کوین استفاده کرد و کاملا هم شدنی و خوب است. ولی همانگونه که گفتم برای تجارت های بزرگ مثل نفت، گندم و… استفاده از روش پرداخت بیت‌کوین مناسب و شدنی نیست.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا صحیح است که آمریکا بیت کوین ایرانیان را بلوکه کرده است؟ توضیح داد: بیت‌کوینی که در دست خود فرد باشد هیچ کس توانایی شناسایی و رصد کردن آن را ندارد چرا که یک پسورد محرمانه دارد و در دست خود شخص محفوظ است. اینکه آمریکا توانسته بیت‌کوین‌های ایرانیها را در خارج بلوکه کند به خاطر این بوده است که آنها بیت‌کوین‌هایشان را به صرافیها برای چنج کردن برده‌اند و از همین طریق دولت آمریکا توانسته این بیت‌کوین‌ها را شناسایی کند و متوجه ایرانی بودن صاحبان آن بشود. در دنیا برای انتقال یا نقد کردن بیت‌کوین به اسکناس مقررات بسیار سختگیرانه‌ای وضع شده است تا به وسیله این مقررات بتوانند به خوبی تبادلات مالی، پولشویی و نقدینگی را رصد کنند.
این دقیقا یک گلوگاه برای ضربه زدن به یک کشور تحریم شده است. در قراردادهای هوشمند smart contract که می‌تواند به شکل هوشمند بر روی بیت‌کوین‌ها پیاده‌سازی شود در اصل یک برنامه‌نویسی کامپیوتری است تا به شکل خودکار وعده‌های طرفین در معامله را به صورت گام به گام پیاده‌سازی کند و بنابراین این روش هم نسخه‌ای برای دور زدن تحریمها نیست چرا که در این نوع قراردادهای هوشمند باید به طرف معامله به خوبی معلوم باشد.
وی در خصوص بعد شرعی بیت کوین نیز توضیح داد: مقام معظم رهبری هنوز درباره حرام یا حلال بودن بیت کوین حکم فقهی صادر نکرده اند. بعضی علما نسبت به بیت کوین دید منفی دارند. اول از همه بحث قمار بودن معامله بیت کوین مطرح بود که بعدها مرتفع شد. الان دو مسئله مهم ترین مباحث شرعی راجع به بیت کوین هستند اول، بحث مالیت و مال دانستن بیت کوین هست که منفعت خرید و فروش آن منفعت عقلایی دارد یا خیر و مسئله دیگر غرری و خطر داشتن معامله با بیت کوین است. اما من باید بگویم که افراد بزرگ اقتصاددانی را میشناسم که راجع به بیت کوین صحبت های اشتباه و غیرکارشناسی ارائه می دهند. بنابراین این است که نظرات کارشناسی که به علما داده می شود از طریق کارشناس خبره بیت کوین داده شود و یا از طریق یک کارشناس ناآگاه به بیت کوین.
او ادامه داد: بنده با سوادی که در این زمینه دارم به نظرم بیت کوین عین یک مال هست و ارزش مال دارد. از سوی دیگر اگر واقعا بیت کوین به نظر عده ای حرام باشد ولی اگر توضیح داده شود که در شرایط اضطراری کنونی برای ما منافعی دارد و می توانیم به وسیله آن مشکلات دانشجویان یا بیماران را حل کنیم قطعا می تواند نظرات علما را تغییر دهد.
دیدگاه شما